Zondag 22 maart 2020

Sinds een aantal jaar verdiep ik me in het thema van verlies en rouw.

Je verliest iemand. Je rouwt. Anna Quindlen zegt dat op een mooie manier: 'We are defined by who we have lost'. Iemand verliezen, dat kennen we allemaal. Hoe closer de band, hoe meer het inslaat. Als een bom soms. Rouw en liefde zijn dan ook nauw verbonden met mekaar.

Maar dit is anders. Alles is er nog en toch is alles anders.

Op amper één week tijd verloren we onze comfortabele context. Onze context van elke dag. Ons ritme. Onze gewoontes. Onze vaste structuren. We verloren al onze secuur opgebouwde evenwichten. Het evenwicht tussen werk en privé, het evenwicht tussen huishouden en vrije tijd, het evenwicht tussen tijd voor de ander en tijd voor onszelf, het evenwicht tussen 'real life' and 'virtual life'. Alles is dooreengeschud. Het kaartenhuis werd zomaar even weggeblazen door een orkaan die Corona heet.

Afspreken met vriendinnen als tegengewicht voor. Samen gaan joggen als tegengewicht voor. Eens goed doorwerken als tegengewicht voor. Op reis gaan als tegengewicht voor. Naar de scouts gaan als tegengewicht voor. Het werk even laten voor wat het is, als tegengewicht voor.

Onze agenda's liggen overhoop. Alle afspraken zijn geschrapt. Gewone dingen, leuke dingen. Een ontmoeting met een goede vriendin, een gezinsvakantie in de bergen, een toffe vergadering met gelijkgestemde zielen, een pint met een collega na het werk, een coaching, een overleg, een project, een opleiding. Al wat we gepland hadden tussen nu en de zomer zal plots anders moeten. Zonder dat we dat wilden.

Rouw is de keerzijde van hechting. 

Rouw is alles wat je ervaart bij het verlies van iets of iemand met wie je een betekenisvolle band had. Het klinkt misschien wat raar, maar ik durf het toch wel te bekennen. Ik heb -of had- een betekenisvolle band met mijn agenda, met de manier waarop mijn leven ineensteekt. Een portie schrijven, een portie kunst, een portie shiatsu, een portie fietsen, een portie werk, een portie ander werk, een uit de hand gelopen hobby, een portie huishouden, een portie gezin. Een taart met vele stukken. Die taart is net in mijn gezicht gevlogen.

Al mijn professionele opdrachten voor de maand maart: weg. Al mijn ontmoetingen met collega's, cowerkers en cliënten: weg. Al mijn interacties met medecursisten: weg. Kon ik hetzelfde maar zeggen van de strijk.

Rauwe realiteit. 

Rouw is normaal en natuurlijk. Iedereen rouwt op zijn of haar eigen manier. Rouw raakt je in heel je wezen. Rouw uit zich lichamelijk, emotioneel, cognitief, gedragsmatig en spiritueel. Rouw kan heel heftig zijn. Rouw kan heel rauw zijn. En ieder rouwt op zijn of haar eigen manier. Elk vogeltje zingt zoals het gebekt is.

Corona kwam en nu zitten we met de gebakken peren. 

Natuurlijk is het essentieel om doden te vermijden. Maar beseffen we ten volle wat er precies in de weegschaal ligt? Honderden beroepen moeten heruitgevonden worden. Duizenden zelfstandigen verliezen hun werk. Beurzen crashen. Bankrekeningen lopen in het rood. Kredieten worden niet ingelost. Ondernemingen gaan op de fles. Leveranciers worden niet vergoed. Artiesten zijn verdreven van hun podia. Exposities vallen plots zonder toeschouwers. Gezinnen worden herschikt. Relaties komen op de proef te staan. Ons onderwijssysteem staat onder druk. Bejaarden zitten alleen. Pasgeboren baby's blijven weg van de koesterende handen van hun grootouders. Kinesisten sluiten hun deuren. Kinderen met een meervoudige beperking zitten vast in de instelling. Jongeren kunnen de deur niet meer uit. Kwetsbare gezinnen staan op ontploffen. Mensen zitten kort op elkaar. Feesten worden uitgesteld. Begrafenissen moeten in kleine kring. Geen knuffel, geen aanraking, geen schouderklop. Hou de moed er dan maar eens in.

Alles anders, op amper één week tijd. Of niet soms?

Daklozen hebben nog altijd geen dak. Bomen worden nog altijd gekapt. Afval wordt nog altijd gedumpt. Vluchtelingen zijn nog altijd op de vlucht. Het kwam lang niet meer aan bod in het nieuws, maar als ik me niet vergis smelten onze gletsjers rustig verder. Een massa mensen in het zuiden sterft nog altijd aan de meest banale infectieziekten die te verhelpen zijn door simpele maatregelen als zuiver water en gezonde voeding. En bij mijn weten is honger wérkelijk nog altijd een wereldprobleem.

Corona triggert ons als mens. 

Corona triggert ons als samenleving. Corona stelt onze systemen in vraag. Onze zorgvuldig uitgebouwde systemen die verre van evenwichtig zijn. Corona triggert ons om uit te zoomen. Corona triggert ons om scheve evenwichten in vraag te stellen. Pandemische te weinig in vraag gestelde issues die welig tieren over onze planeet. Thema's als onrecht, machtsmisbruik, geweld, armoede, mishandeling, vervuiling. Het onkruid van onze samenleving.

Vooraleer we inzoomen op het resetten van ons eigen leven, vooraleer we inzetten op het heruitvinden van onze eigen business, vooraleer we onze agenda's volproppen met zondelinge zoomsessies, vooraleer we ons begeven in een meesterlijk heruitvonden versie van onze eigen hilarische nachtmerrie, de ratelende ratrace, kunnen we misschien heel even stilstaan? Knal in het midden van de pijn gaan staan? Een paar lastige vragen beantwoorden? Alles in beeld brengen? MIsschien even een andere bril opzetten?

Ons perspectief, waar hadden we dat ook alweer gelaten? Ergens in quarantaine misschien?

God grant me
The serenity, to accept the things I cannot change
The courage, to change the things I can and
The wisdom, to know the difference.

Reinhold Neibuhr (1892-1971)

-

Levenslang leren

Zin in een brokje globaal perspectief?
Luister dan naar wat epidemiologe Alanna Shaikh ons te vertellen heeft over de globale uitdagingen om onze pandemieën deftig te woord te staan. Een boeiende TED-talk, alweer.